آموزش پرورش گوجه فرنگی در گلخانه

افرادی که به تازگی دست به تاسیس گلخانه زده اند، تصورشان این است که گلخانه ها فقط برای پرورش دادن گل و گیاهان و یا سبزیجات کاربرد دارند. همچنین آنها بر این اعتقاد هستند، سبزیجاتی که در فصل گرما رشد می یابند مثل، گوجه فرنگی و فلفل را می توان در اواخر زمستان در گلخانه کاشت و پس از شروع فصل گرما به بیرون از گلخانه انتقال داد. در این مقاله قصد داریم در مورد روش های اصولی پرورش گوجه فرنگی در گلخانه مطالب مهم و کاربردی ارائه کنیم.

درست است که پرورش گوجه فرنگی در بیرون از محوطه گلخانه آسانتر است، اما پرورش آن درون گلخانه آنقدرها هم کار سختی نیست. قبل از شروع پرورش گوجه فرنگی در گلخانه از فراهم بودن تمام شرایط لازم اطمینان حاصل کنید.

اگر در فصل تابستان نبودید و می خواهید کاشت گوجه فرنگی را در فصل پاییز انجام دهید، باید در تامین نور کافی محیط گلخانه به وسیله لامپ هایی که به مدت 12 الی 16 ساعت در طول روز روشن می مانند، اقدام نمایید.

دما و نور مورد نیاز برای پرورش گوجه فرنگی در گلخانه

پیشنهاد ما برای تامین نور کافی به منظور پرورش گوجه فرنگی استفاده از لامپ های بخار سدیم با فشار بالا می باشد، که سبب تسهیل رشد میوه و گوجه فرنگی می شود. دمای گلخانه هم برای پرورش گوجه فرنگی از اهمیت خاصی برخوردار است و به همین منظور می توان از بخاری گلخانه ای همراه با تایمر مخصوص استفاده کرد.

دمای هوا در طول شب بین 15 تا 18 درجه و دمای روز بین 22 تا 28 درجه باید باشد. یک مزیتی که پرورش گوجه فرنگی در گلخانه دارد این است که فصل برداشت چند ماه یا تا اواخر پاییز به طول می انجامد.

مزیت دیگر گلخانه محافظت کردن از گوجه فرنگی ها در برابر باران که خود سبب بیماری های قارچی در بین آنها می شود، می باشد. گلخانه داران برای کشت گوجه فرنگی هزینه های زیادی از قبیل، بکارگیری هیدروپونیک در کشت گوجه فرنگی استفاده می کنند و اکثر گوجه فرنگی ها بدون بکار بردن آفت کش ها و سموم دفع آفات رشد پیدا می کنند.

البته به علت پرورش در فضای بسته نیاز به کمک جهت گرده افشانی دارند مانند، استفاده از زنبورهای مخصوص برای گرده افشانی یا ایجاد ارتعاش و تکان دادن دستی گل ها به این منظور می باشد.

نحوه ی پرورش گوجه فرنگی در گلخانه چگونه است؟

نکته دیگر پرورش گوجه فرنگی در گلخانه، گردش هوا می باشد، که توسط فن های گلخانه انجام می گیرد. گردش هوا در ایجاد تعادل سطح رطوبتی ثابت کمک زیادی می کند. اگر می خواهید تعداد بالایی گوجه فرنگی را داشته باشید یا فصل برداشت طولانی تری را تجربه کنید بهتر است، به صورت تناوب دو محصول را مورد کشت قرار دهید.

فاصله بین دو ردیف گوجه فرنگی کاشته شده که به میزان 71 الی 76 سانتی متری از همدیگر هستند، در حدود 91 سانتی متر فضای کاری وجود دارد. نشاء ها باید در خاک مرطوب کاشته شده و به میزان 1.3 سانتی متر در خاک فرو برده شوند.

نگهداری از گوجه فرنگی گلخانه ای

هفته ای یکبار شاخه های پهن که در زیر برگها رشد می کنند را از بین ببرید. با توجه به اینکه چه تعداد گوجه فرنگی برای کشت در نظر دارید، می توانید عمل گرده افشانی دستی را با استفاده از یک برس سبک یا پنبه انجام دهید.

شاید این عمل وقت شما را بگیرد، اما بدون انتقال گرده میوه ای نخواهید داشت. لازم است یک روز در میان این کار را انجام دهید. برگ های انتهایی را برداشته تا گردش هوا به خوبی انجام پذیرد و سبب کاهش بیماری شود.

از زمان پرورش گوجه فرنگی در گلخانه تا زمان برداشت مراحلی دارد  که به صورت کامل به شما در این مورد توضیح داده شده است.

آماده سازی

در ابتدا باید دما را مورد بازرسی قرار داد. دمای مورد نیاز گوجه فرنگی در روز بین 21 الی 27 درجه و در شب بین 16 الی 18 درجه باید باشد. زیرا گوجه فرنگی در این دماها بهتر رشد می کند.

توجه داشته باشید، در روزهایی که هوا ابری است، دمای گلخانه را  در طول روز 21 درجه و در شب 16 درجه نگه دارید و روزهایی که هوا صاف و آفتابی می باشد دما در روز از 27 و در شب از 18 درجه بالاتر نرود.

برای جلوگیری از ایجاد کپک های پودری روی برگ ها باید رطوبت را کمتر از 90 درجه نگه داشته و همچنین برای ورود هوای خشک و تازه به محیط سعی کنید اوایل صبح سرد اینکار را انجام دهید و در نظر داشته باشید تهویه باید مدام و منظم انجام شود.

در قدم بعد، باید یک گونه مورد نظر از گوجه فرنگی را برای خود انتخاب نمایید. به دلیل اینکه گوجه گونه های متنوعی دارد می توانید برای آگاهی از تولید کنندگان موجود در اطراف خود سوال کنید.

مثلا در بازار نوعی گوجه فرنگی وجود دارد که به گوجه های گلخانه ای معروفند. این نوع گوجه فرنگی ها در شرایط گلخانه ای مقاومت بیشتری دارند. گونه هایی از گوجه فرنگی وجود دارند که به آنها نامحدود می گویند و به این معنی است که  این گوجه ها را برای مدتی طولانی تر در گلخانه می توان پرورش داد. ولی در صورتی که فضای شما کم می باشد از گونه ی محدود می توانید استفاده کنید، زیرا این نوع گوجه ها تنها تا ارتفاعی مشخص رشد می کنند.

در مرحله بعدی باید یک محیط مناسب برای کشت انتخاب کنید. هر خاکی که به خوبی زهکشی شده باشد گوجه فرنگی قادر است در آن رشد کند. برای کشت گوجه فرنگی می توان یکی از گزینه های زیر را در نظر گرفت:

• پرلیت و قطعاتی از سنگ
• نسبت برابر ورمی کولیت و خزه ی اسفاگنوم
• استفاده از خاک استریل، دقت داشته باشید قبل از استفاده از خاک آنرا استریل نمایید

گام بعدی نصب سیستم آبیاری است. بسیاری از گلخانه داران، سیستم قطره ای برای هر بوته بکار می برند.  با نصب یک تزریق کننده کود به سیستم آبیاری می توانید عمل کود رسانی را هم انجام دهید.

نحوه کاشت پوجه فرنگی گلخانه ای

محل پرورش گوجه فرنگی در گلخانه را با بستر مناسب پر کنید. در صورتی که از خاک برای بستر استفاده می نمایید، باید آنرا ضد عفونی کنید و در صورتی هم که از بستر بدون خاک استفاده می کنید، باید اقدام به تهیه محلول تغذیه برای بذر هایتان نمایید.

در قدم بعد بذرها را در جای خود قرار دهید. ابتدا حفره هایی به قطر 6 میلی متر ایجاد کنید و سپس در هر حفره یک بذر قرار دهید و روی آنرا با مقداری بستر گلدان بپوشانید.

شما می توانید برای اینکه بذرهای ناسالم را جدا کنید به میزان 15 درصد بیشتر به کاشت بذر اقدام نمایید.

پس از آن به منظور مرطوب سازی می توانید از محلول رقیق شده استفاده نمایید. بدین صورت که از آب برای خاک و از محلول برای بسترهای بدون خاک می توان استفاده کرد. برای هر دو روش باید آنقدر ترکیبات را آب بدهید تا به شکل توده شوند.

محلول 5.2.5 یک محلول مناسب می باشد، زیرا دارای کلسیم و منیزیم است. این محلول را با توجه به دستورالعمل باید رقیق کرد.

بعد از انجام مرحله فوق بستر مورد نظر را در جایی گرم قرار دهید. برای آنکه بتوانید وضعیت بیماری و آفت زدگی را مورد بررسی قرار دهید، نباید قبل از جوانه زنی بذر را به گلخانه انتقال دهید.

به میزان زیادی نور آفتاب به آنها بتابانید و دما را در روز بین 24 الی 27 درجه ثابت کنید.

در این مرحله بذرها را به جایی بزرگ تر منتقل کرده و بعد از حدود 2 هفته که از رشد بذرها گذشت آنها را به گلخانه منتقل کنید و در گلدان های کوچک تر بکارید. پس از گذشت 6 تا 8 هفته که ارتفاع بوته ها به 15 سانت رسید، آنها را باید به کیسه ها یا گلدان بزرگ تری منتقل کرد.

هر بوته به 0.5 الی 1 متر فضای مواد گلدان احتیاج دارد. برای جلوگیری از رشد میوه های کمتر، به ایجاد فضای کافی برای بوته ها توجه کنید. حتما دقت کنید که قبل از انتقال بوته ها به گلخانه هیچکدام دارای کپک پودری یا حشره و یا هرنوع بیماری دیگری نباشند. با ایجاد فضایی مناسب در بین هر بوته به افزایش جریان هوا و کاهش بیماری کمک کنید.

پس از مرحله فوق، نوبت به اندازه گیری PH و سطح کلسیم می رسد. حد ایده آل برای PH، 8.5 می باشد، که قبل از منتقل کردن نهایی بوته ها به گلدان های بزرگ باید دقیق اندازه گیری شود. برای خاک های اسیدی می توان در ازای هر 8.3 لیتر مخلوط بستر گلدان، به میزان 5 میلی لیتر آهک اضافه کرد.

این عمل جدا از بالا بردن سطح PH سبب بالا رفتن مقدار کلسیم نیز می شود و مانع پوسیدگی شکوفه ها می گردد.

اگر چنانچه PH خاک در حد ایده آل بود، می توانید از سنگ گچ یا سولفات کلسیم برای افزایش سطح کلسیم و یا از کودهایی که دارای کلسیم هستند استفاده کنید. همچنین برای تامین کلسیم مورد نیاز گیاه در سیستم هیدروپونیک با وارد کردن کلسیم نیترات به سیستم آبیاری می توان کلسیم مورد نیاز را در اختیار گیاه قرار داد.

محافظت از بوته های گوجه فرنگی

کود دهی باید از همان روز اول که بوته ها درون گلدان اصلی قرار گرفتند صورت گیرد و باید از کودهای کامل که دارای نیتروژن یا پتاسیم بالا هستند مثل 15.5.15 استفاده شود.

زمان رسیدن میوه ها مصرف کود را کاهش دهید و به هیچ وجه در اواخر پاییز و زمستان از کود استفاده نکنید.

پس از آن هفته ای یکبار به جداسازی دستک ها اقدام نمایید و تنها غنچه ی اصلی و ساقه زیرین را حفظ کنید. این عمل سبب رشد عمودی در بوته می شود. اگر بالای بوته شما دچار آسیب دیدگی شده باشد، دستک یا ساقه نا خاسته فوقانی، به صورت شاخه اصلی کار می کند.

مرحله بعد عمودی نگه داشتن بوته هاست. با تهیه پایه هایی و گره زدن آنها به پایه ها به کمک نخ های گلخانه ای می توانید آنها را سرپا نگه دارید.

سپس از آنجایی که گیاه گوجه فرنگی در عمل گرده افشانی نیاز به کمک دارد باید خودتان دست به کار شوید، زیرا گلخانه یک محیطی است که نه زنبور دارد و نه باد در آن جریان پیدا می کند. با ایجاد ارتعاش می توانید این کار را انجام دهید.

برای ایجاد ارتعاش از یک ارتعاش دهنده ی الکتریکی هم می توانید استفاده نمایید. بازه ی زمانی این ارتعاش دهنده ی گیاه بین 10 صبح الی 2 بعداز ظهر می باشد که با نزدیک کردن این دستگاه و روشن کردنش این کار انجام می شود.

یک راه دیگر جهت گرده افشانی کم هزینه بکار گیری یک عدد فن دمنده و ایجاد باد برای این منظور وجود دارد.

از راه حل های آسانتر برای کمک به گرده افشانی، تکان دادن ساقه گیاه با دست است، که البته ممکن است به محصول آسیب وارد کند.

در مرحله بعد هرس کردن است. با گذاشتن 4 یا 5 میوه روی شاخه و جداسازی بقیه در زمان رشد، این عمل را انجام دهید. می توانید با جدا کردن میوه های کوچک و نافرم این کار را شروع کنید. شاید میوه های کوچک تر نیازی به جدا سازی نداشته باشند. زیرا امکان دارد میوه ها در شرایط بزرگ بودن بیش از حد باشند که در این صورت تنها 3 عدد را نگه داشته و مابقی را قطع نمایید.

اگر می خواهید به جریان بهتر هوا کمک نمایید، با قطع برگ های کهنه در زمان بلوغ میوه ها این کار را انجام دهید.

نتیجه گیری

و در آخر تا جایی که می توانید برداشت را به غقب بیندازید. دلیل این امر هم این است که اگر مدت بیشتری گوجه فرنگی ها روی شاخه بمانند، قرمزتر و کامل تر می شوند. البته برخی پرورش دهندگان برای اینکه ارسال محصول به بازار زمان بر است، یک مقدار زودتر از موعد برداشت محصول را انجام می دهند تا در این فرآیند طولانی گوجه فرنگی ها ادامه پخته شدن و رسیدن را طی می کنند.

امیدواریم مقاله پرورش گوجه فرنگی در گلخانه برای شما به اندازه کافی مفید واقع شده باشد و در صورت تصمیم به کاشت این محصول خوشمزه مطالب ما مورد استفاده شما واقع بشود.